Definicja nalewki – tradycyjnego polskiego napoju spirytusowego będącego synonimem tradycji i jakości oraz obowiązek podawania zawartości alkoholu dla produktów sprzedawanych w restauracjach i barach.
Nowelizacja rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych ma na celu wprowadzenie definicji nalewki, a także wprowadzenie obowiązku podawania zawartości alkoholu dla produktów oferowanych do sprzedaży w restauracjach i barach.
Przepisy Unii Europejskiej dotyczące napojów spirytusowych zawarte w rozporządzeniu 2019/787 regulują m.in. kwestie znakowania napojów spirytusowych nazwami prawnym zdefiniowanymi w tym akcie prawnym. Regulacje te nie precyzują pojęcia „nalewka”.
W Polsce nazwa „nalewka” jest rozumiana przez konsumenta finalnego jako napój spirytusowy wytworzony na bazie alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego (alkoholu rektyfikowanego), destylatu pochodzenia rolniczego lub napoju spirytusowego, który w procesie maceracji części roślin takich jak na przykład zioła, ząbki czosnku, zielone orzechy włoskie, pędy sosny, kwiaty (np. mniszka lekarskiego, czarnego bzu, lipy), ziela i liście (np. konwalii, pokrzywy) lub owoców uzyskuje specjalne właściwości aromatyczne pochodzące z macerowanych składników. Składniki takie jak części roślin odpowiadają pojęciu produktów rolniczych zdefiniowanych w załączniku I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, gdzie są wymienione np. żywe drzewa i inne rośliny, korzenie, bulwy, nasiona.
Nalewki należą do tradycyjnych polskich napojów alkoholowych. Z uwagi na tradycyjne praktyki produkcyjne, stosowane zwyczajowo przy wyrobie „nalewek”, projektowane przepisy wykluczają możliwość barwienia, aromatyzowania czy też dodatku soków owocowych, zagęszczonych soków owocowych oraz wyrobów winiarskich, w tym win, win owocowych, cydrów czy miodów pitnych. Powyższa regulacja jest niezbędna w celu ochrony renomy określenia „nalewka”, która obecnie jest synonimem tradycji i jakości, a także jest wytwarzana zarówno w celach komercyjnych, jak i stosowana przy produkcji „nalewek” w sposób domowy.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia 2019/787 na etykietach napojów spirytusowych umieszcza się nazwy prawne napojów spirytusowych zdefiniowane w tym rozporządzeniu. Ze względu na to, że rozporządzenie 2019/787 nie określa pojęcia „nalewka”, na etykiecie takiego napoju spirytusowego powinna znaleźć się nazwa prawna „likier” lub „napój spirytusowy” (w zależności od zawartości cukrów). Oprócz powyższego, na etykiecie będzie mogło znaleźć się dodatkowe określenie „nalewka”. Samo posiadanie prawa ochronnego na znak towarowy zawierający określenie „nalewka”, ze względu na brzmienie projektowanych przepisów, nie oznacza, że uprawniony do używania znaku towarowego będzie mógł używać tego oznaczenia w obrocie handlowym.
Ponadto projekt rozporządzenia zakłada wprowadzenie obowiązku podawania zawartości alkoholu dla produktów oferowanych do sprzedaży w restauracjach i barach. Rozporządzenie wprowadzi obowiązek podawania dla napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,2% objętościowych, które są oferowane do sprzedaży konsumentowi finalnemu lub zakładom żywienia zbiorowego bez opakowania, lub w przypadku pakowania takich napojów w pomieszczeniu sprzedaży na życzenie konsumenta finalnego lub ich pakowania do bezzwłocznej sprzedaży informacji o zawartości alkoholu w takim napoju.
Brak takiej informacji powoduje, że konsument nie może dokonać świadomego wyboru napoju np. w restauracji, pubie, barze. Obecnie konsumenci przywiązują dużą wagę do zdrowego stylu życia, diety i ograniczania spożycia składników niekorzystnie oddziałujących na organizm. Brak informacji o zawartości alkoholu w odniesieniu do napojów o zawartości alkoholu wyższej niż 1,2% objętościowych oferowanych do sprzedaży w gastronomii stanowi utrudnienie w wyborze produktu przez konsumenta.
W przypadku wyrobu koktajli lub drinków w miejscu sprzedaży na życzenie konsumenta, właściwe określanie zawartości alkoholu w takich produktach, może stanowić problem. Takie koktajle czy drinki są sporządzane np. na bazie napojów spirytusowych (wódka, gin, whisky, rum) z dodatkiem soków owocowych, napojów bezalkoholowych. Dlatego w projekcie zaproponowano wyłączenie z obowiązku wskazywania zawartości alkoholu w przypadku napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,2% objętościowych w postaci drinków lub koktajli, sporządzanych w miejscu sprzedaży na bezpośrednie życzenie konsumenta finalnego.
Powyższe będzie skutkowało zniesieniem obowiązku podawania informacji o wykazie składników dla napojów o zawartości alkoholu wyższej niż 1,2% objętościowych, które są oferowane do sprzedaży konsumentowi finalnemu lub zakładom żywienia zbiorowego bez opakowania lub w przypadku pakowania takich napojów w pomieszczeniu sprzedaży na życzenie konsumenta finalnego lub ich pakowania do bezzwłocznej sprzedaży.
Projekt rozporządzenia został skierowany do notyfikacji przez Komisję Europejską, której decyzji spodziewamy się w przeciągu 2-3 miesięcy.