Korzystne zmiany dla inwestorów.
Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 599).
Wystąpienie Janusza Kowalskiego na sali plenarnej w Sejmie RP w dniu 11 września 2024 r.
Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Przedstawiamy projekt ustawy i zachęcamy do tego, żeby wyłączyć go ze sporu politycznego, dlatego że rozmawiamy o rzeczy istotnej: o oszczędnościach milionów polskich rodzin, o oszczędnościach milionów Polaków. Razem z panem wicepremierem Jackiem Sasinem przygotowaliśmy jako Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość rozwiązanie, które naszym zdaniem promuje długoterminowe inwestowanie w akcje – mam nadzieję, że w akcje polskich spółek – na giełdzie papierów wartościowych. Jestem przekonany, że ta sprawa i to nasze rozwiązanie mogą połączyć wodę i ogień. Mogą połączyć i pana Adriana Zandberga, który zastanawia się, w jaki sposób zachęcić Polaków do inwestowania nie w nieruchomości, ale np. w akcje – jesteśmy za tym – i pana Sławomira Mentzena, do którego mam wielki szacunek, dlatego że w tym roku zrobił bardzo wiele dla promocji polskiego rynku kapitałowego. 35% jego rodzinnej spółki jest dostępne na rynku NewConnect. Bardzo wielki szacunek za to, szanowny panie przewodniczący.
Szanowni Państwo! Proponujemy jako Prawo i Sprawiedliwość trzy pozytywne rozwiązania i oczywiście zachęcamy do dyskusji. Jeżeli macie państwo jeszcze lepsze pomysły na to, żeby je uzupełnić, to jesteśmy na to otwarci. Najnowsze, dzisiejsze dane: w Polsce jest otwartych 1,824 mln rachunków maklerskich. Tylu inwestorów potencjalnie czeka na dobre informacje. I co my jako Prawo i Sprawiedliwość proponujemy? Po pierwsze, proponujemy, i to jest jeden z najważniejszych postulatów Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych, najważniejszego stowarzyszenia, którego też jestem członkiem, aby rozliczać w jednym koszyku podatkowym dywidendy i straty z tytułu odpłatnego zbycia akcji. To bardzo ważny postulat.
Po drugie, proponujemy wprowadzenie takiego niemieckiego mechanizmu, znanego w Niemczech mechanizmu loss carry back, umożliwiającego zmniejszenie podatku już zapłaconego, jeżeli w kolejnym roku wystąpiły straty z tytułu odpłatnego zbycia akcji.
I po trzecie, zachęcamy – i to jest właśnie rzecz, która powinna zainteresować lewicę – aby przy opodatkowaniu podatkiem giełdowym, nazwijmy to w ten sposób, uwzględniać realne opodatkowanie, realny zysk, a nie nominalny. Konkretnie jeżeli chodzi o pierwszy postulat, czyli kwestie jednego koszyka, w którym znajdą się i dywidendy, i straty z odpłatnego zbycia akcji, to weźmy sobie taki przykład: za rok 2023 na jedną akcję Orlenu przypada dywidenda i zostanie wypłacona w wysokości 4,15 zł. Czyli mając tysiąc akcji, za 4150 zł dywidendy w obecnej sytuacji inwestor zapłaci 788,50 zł podatku Belki, czyli to jest ten 19-procentowy podatek. Ale ten sam inwestor te tysiąc akcji nabył 1 sierpnia 2023 r. za 71,10 zł – sprawdziłem kurs z zeszłego roku – i sprzedał wczoraj, 10 września, po cenie 60,82 zł, czyli za 60 820 zł, a więc stracił na tym 10 280 zł, ma stratę.
Jeżeli tak by w istocie było, zakładając, że oczywiście funkcjonuje tu prawo wypłacenia dywidendy, to mamy taką sytuację, że jeżeli będzie w jednym koszyku rozliczana dywidenda i strata z odpłatnego zbycia akcji, to oczywiście te 10 280 zł jako strata z odpłatnego zbycia akcji zostanie pomniejszone o 4150 zł, czyli o dywidendę. Strata będzie wynosiła wtedy 6130 zł, czyli po prostu inwestor nie zapłaci podatku od dywidendy, co jest logiczne. To jest jeden z najważniejszych postulatów Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych. Oczywiście wprowadzamy mechanizm. Potrzebne będzie złożenie odpowiedniej deklaracji podatkowej korygującej tę kwestię. Pamiętajmy, że to spółki od razu pobierają podatek Belki, podatek giełdowy 19%, wypłacając dywidendę. Jeżeli w kolejnym roku będzie miała miejsce taka sytuacja, że będzie strata, to będzie można tego podatku od dywidendy nie zapłacić – to bardzo ważny postulat.
Druga rzecz: loss carry back. To mechanizm absolutnie pozytywny. Dzisiaj jest sytuacja absurdalna, szanowni państwo. Ma inwestor akcje… Ja też jestem inwestorem, pan Sławomir Ćwik z Polski 2050 też ma akcje, pan poseł Trela też ma akcje, wielu tutaj obecnych posłów ma akcje. Szanowni państwo, macie np. 100 tys. zł straty z tytułu odpłatnej sprzedaży akcji w roku i możecie oczywiście w ciągu kolejnych 5 lat rozliczyć tę stratę. Ale w odwrotnym przypadku, jeżeli jest np. 100 tys. zł zysku, płacicie państwo 19 tys. zł podatku, a jeżeli w kolejnym roku jest 100 tys. zł straty, to już można tylko i wyłącznie rozliczyć tę stratę na 5 lat naprzód. Proponujemy wprowadzenie mechanizmu znanego z Niemiec: jednokrotnie za jeden rok wstecz możemy odzyskać zapłacony podatek do 50% wartości tej straty. Czyli jeżeli w 2023 r. mieliśmy zysk i zapłaciliśmy od 100 tys. zł 19 tys. zł podatku, a w tym roku mamy 100 tys. zł straty, to będziemy mogli odzyskać 9,5 tys. zł, do połowy wartości straty z tego roku. Ten mechanizm jest znany z Niemiec. W naszej ocenie jest on bardzo pozytywny i będzie zachęcał do tego, żeby inwestorzy, którzy jednak są narażeni na różne kursy akcji, zostali na Giełdzie Papierów Wartościowych i dalej inwestowali. Ten mechanizm w Niemczech się świetnie sprawdził.
Bardzo ważna sprawa. Zastanawiamy się, jak zachęcić Polaków, żeby nie inwestowali w nieruchomości, gdzie jest dużo spekulacji, tylko długoterminowo inwestowali na Giełdzie Papierów Wartościowych. Proponujemy następujące mechanizmy. Znowu podam dane, tylko proszę też, żeby one były wyłączone ze sporu politycznego, bo to są konkretne dane. 5 lat temu polska rodzina, polski inwestor kupił za 10 tys. akcje polskiej spółki biotechnologicznej. Chce je sprzedać po 5 latach, ale za 15 tys. zł. W sytuacji obecnego stanu prawnego płaciłby od tych 5 tys. zł nominalnego zysku 19% podatku czyli 950 zł. Ale w ciągu ostatnich 5 lat ze względu na pandemię, ze względu na wojnę na Ukrainie była inflacja w wysokości ok. 40% i my proponujemy opodatkowanie realnego zysku, czyli zaliczenie tej inflacji jako kosztu nabycia akcji. Czyli podatek 19% byłby liczony tylko i wyłącznie od 1 tys. zł, a więc wyniósłby 190 zł, a nie 950 zł. To zachęcałoby inwestorów do zostania na Giełdzie Papierów Wartościowych. W ekonomii jest nawet takie zjawisko, które nazywa się lock-in effect. Ktoś, kto zainwestował w akcje, mając świadomość tego, że musiałby zapłacić podatek giełdowy, nie chce, pomimo tego, że ma inne okazje na rynku giełdowym, wychodzić z tej inwestycji, dlatego że po prostu musiałby zapłacić ten podatek. Sytuacja, w której będziemy uwzględniać inflację, może go zachęcić do podjęcia racjonalnej decyzji zakończenia inwestycji i rozpoczęcia nowej inwestycji. A na pewno ten mechanizm będzie wspierał długoterminowe inwestycje.
Szanowni Państwo! Jeżeli patrzymy na to, kto jest polskim inwestorem, to rzeczywiście zgodnie z wynikami badania z roku 2023 – to była oczywiście próba 4546 inwestorów, Polek i Polaków, którzy inwestują na Giełdzie Papierów Wartościowych – w większości niestety, trzeba to sobie jasno powiedzieć, te proporcje są na niekorzyść szanownych pań, bo 92% polskich inwestorów to są mężczyźni, 8% to są panie. Oczywiście my zachęcamy panie, żeby jeszcze bardziej przyjrzały się możliwości inwestowania na Giełdzie Papierów Wartościowych. 77% inwestorów posiada wykształcenie wyższe, 17% inwestorów deklaruje, że mieszka w m.st. Warszawa. W większości to są rzeczywiście mieszkańcy większych miast, tylko 14% inwestorów deklaruje się jako mieszkańcy obszarów wiejskich. Oczywiście też będziemy chcieli zachęcać do tego, aby mieszkańcy obszarów wiejskich, mieszkańcy polskich wsi inwestowali na Giełdzie Papierów Wartościowych. Stąd właśnie ten mechanizm, który proponujemy, mechanizm długoterminowego inwestowania w polskie akcje.
Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o wpływy do budżetu, to naszym zdaniem w okresie średnioterminowym i długoterminowym te wpływy do budżetu z tego tytułu mogą być jeszcze większe, dlatego że część oszczędności Polaków zostanie przetransferowana na rynek kapitałowy, a w związku z tym wpływy z podatku tzw. giełdowego będą wyższe. Zresztą wpływy z tego tytułu, jeżeli chodzi o podatek giełdowy w podatku od dochodów od osób fizycznych, to jest ok. 2-3%. Zastanawiamy się od wielu, wielu lat, od kilkunastu lat, jak wzmocnić Giełdę Papierów Wartościowych, bo to ma ogromne znaczenie dla polskiego biznesu, o czym pewnikiem powie pan wicepremier Jacek Sasin. Polski biznes szuka możliwości zdobycia, pozyskania kapitału na inwestycje, ale niestety… Również dzisiejszy przykład, kolejny debiut nie wypadł zbyt okazale. Tych debiutów jest niestety bardzo niewiele, dlatego że Giełda Papierów Wartościowych dla wielu polskich inwestorów nie jest atrakcyjna. W związku z tym nasz mechanizm, nasza propozycja, jak ufamy, całkowicie wyjęta spod sporu politycznego, jest mechanizmem, który naszym zdaniem będzie wzmacniał Giełdę Papierów Wartościowych i zachęcał do tego, aby Polacy oszczędzali długoterminowo, kupując np. akcje. Ufamy również, że będzie zachęcał polski biznes do tego, żeby skorzystać, tak jak skorzystał wspomniany pan Sławomir Mentzen, poprzez szukanie kapitału potrzebnego do rozwoju swoich firm na Giełdzie Papierów Wartościowych. Często są to firmy rodzinne.
Tak, szanowni państwo, rynek kapitałowy rozwija się i rozwijał się w różnych państwach. Dlatego korzystając z tych doświadczeń innych państw, szukaliśmy dobrych, pozytywnych rozwiązań.
Podsumowując, szanowni państwo, zachęcamy do pozytywnej, ponadpolitycznej dyskusji nad tymi rozwiązaniami. Szanowny pan minister Andrzej Domański też zapowiedział swoje propozycje, których jeszcze nie widzieliśmy, ale ufam, szanowny panie ministrze, że wyjmiecie tę sprawę spod sporu politycznego i naprawdę skierujecie ten projekt do komisji. My jako Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość jesteśmy otwarci na dobrą dyskusję, dlatego że ta sprawa dotyczy oszczędności milionów Polaków. Jeszcze raz chcę przypomnieć, że 1824 tys. rachunków inwestycyjnych i maklerskich jest w Polsce otwartych, jeśli dobrze pamiętam, o 14 tys. więcej niż w zeszłym miesiącu, a więc to zainteresowanie rośnie. Przy czym trzeba oczywiście wprowadzać mechanizmy podatkowe takie jak postulat Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych. Rozliczanie strat z tytułu odpłatnego zbycia akcji z dywidendami – absolutnie logiczny postulat. Loss carry back – mechanizm odzyskania części zapłaconego podatku, jeżeli wystąpiły straty. Szanowni państwo, macie świadomość, że niestety dzisiaj również giełda świeci na czerwono. Jednak te kursy zależą też w dużej części od sytuacji międzynarodowej, geopolityki. Zresztą wrzesień co do zasady jest niedobrym czasem dla inwestorów. W związku z tym wielu Polaków może się zrazić w krótkim okresie inwestowania na giełdzie papierów wartościowych. Stąd m.in. ten nasz postulat wprowadzenia niemieckiego mechanizmu, sprawdzonego mechanizmu odzyskania części podatku, jeżeli wystąpią straty, a ten podatek był zapłacony w zeszłym roku. Od razu mówię, że tylko i wyłącznie 1 rok wcześniej.
I trzecia rzecz – długoterminowe inwestowanie na giełdzie papierów wartościowych. Tutaj naszym zdaniem opodatkowanie realnego zysku jest bardzo dobrym rozwiązaniem, zachęcającym do tego. Jeżeli ktoś kupi akcje polskiej spółki – nie tylko polskiej spółki oczywiście, to może być inna spółka, ale my zachęcamy przede wszystkim na giełdzie papierów wartościowych do wybierania jako polscy patrioci polskich spółek – to ma świadomość tego, że jeżeli ten zysk będzie naprawdę bardzo wysoki, ale również inflacja, której też nie jesteśmy w stanie przewidzieć… Znowu zaczęła nam niestety inflacja rosnąć. Tym bardziej taki mechanizm będzie zachęcał do tego, aby opodatkować zysk realny, a nie nominalny. W związku z tym będzie większa, mam nadzieję, presja i większe zachęty dla inwestorów, żeby pozostać na giełdzie papierów wartościowych, a na pewno żeby te walory trzymać przez kilka lat. To jest pomysł, który, myślę, może się spotkać – i mam nadzieję, że się spotka – z akceptacją Lewicy, która zastanawia się, co zrobić. Zresztą Polska 2050 też tę dyskusję prowadzi, co zrobić, żeby część oszczędności Polaków przenieść z rynku nieruchomości na rynek kapitałowy. Naszym zdaniem to rozwiązanie jest jak najbardziej racjonalne.
Podsumowując, szanowni państwo, zachęcamy do wsparcia naszego projektu ustawy, do merytorycznej dyskusji. Ufam, że tak samo jak przy ustawie o biogazie rolniczym, kiedy byliśmy ówczesną koalicją rządzącą, w zeszłym roku, kiedy przyszliśmy do państwa i powiedzieliśmy, żebyśmy wyjęli sprawę spod sporu politycznego, i wszyscy zagłosowali za, bez głosu sprzeciwu, bez głosu wstrzymującego się… Również, szanowni państwo, proszę zważyć, wyłączamy tutaj jakiekolwiek sprawy polityczne, ocenne. Staramy się znaleźć dobre rozwiązanie, po to żeby wspierać najlepsze możliwości inwestowania Polaków, również od strony podatkowej. Jesteśmy, szanowni państwo, otwarci na wszelkiego rodzaju pomysły ze strony innych klubów. Jeżeli państwo znają jeszcze lepsze rozwiązania, o które można to uzupełnić, uważam, że jesteśmy w stanie w komisji czy w podkomisji wypracować dobre rozwiązanie.
Bardzo serdecznie dziękuję szczególnie panu wicepremierowi Jackowi Sasinowi za wsparcie przy przygotowaniu tego projektu i zachęcamy: wesprzyjmy polski rynek kapitałowy, wesprzyjmy polskich inwestorów, wesprzyjmy tych, którzy się zastanawiają, jak rozpocząć inwestowanie na giełdzie papierów wartościowych. Ufam również, że na szczeblu szkół średnich będziemy wkrótce naszych uczniów uczyć tego, że warto na rynku kapitałowym inwestować, po to żeby myśleli pozytywnie o swojej przyszłości, o swoich oszczędnościach, jak również o swojej emeryturze, bo pamiętajcie państwo, że rachunki maklerskie można wykorzystać również do inwestowania w kontekście pomnażania dochodów emerytalnych. Tam oczywiście podatek Belki nie obowiązuje. Też do tego zachęcam. Wszystkiego najlepszego, dziękuję uprzejmie i zachęcam do dyskusji.
Źródło: sejm.gov.pl
