Doradca zewnętrzny rady nadzorczej – Projekt reformy Kodeksu spółek handlowych

W związku z toczącymi się obecnie konsultacjami publicznymi dotyczącymi reformy Kodeksu spółek handlowych (Ksh), jako Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa od kilku miesięcy koordynuję pracę Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego, wokół której skupionych jest ponad 60 polskich ekspertów doktryny prawa, profesorów i praktyków. Reforma jest korzystna dla blisko 440 tys. spółek kapitałowych w Polsce. Od momentu uchwalenia obecnie obowiązującego Ksh, czyli 15 września 2000 r., minęło 20 lat. W tym czasie zmieniła się rzeczywistość gospodarcza w Polsce. Dlatego dziś tak ważne jest stworzenie nowoczesnych przepisów prawa gospodarczego, dostosowanych do bieżących realiów. W nasze pracę zaangażował się jeden z autorów ówczesnej ustawy – profesor Andrzej Szumański, który kieruje zespołem ds. prawa koncernowego.

Komisja w ramach swojej pracy przedstawiła pierwszą propozycję reformy Ksh, która obecnie znajduje się w fazie konsultacji publicznych do 19 września br. W najbliższych dniach przybliżę szczegóły naszych prac. W związku z tym zaczynając od dziś, będę codziennie prezentował najważniejsze zmiany reformy Ksh. W pierwszym odcinku tego swoistego cyklu skupię się na instytucji zewnętrznego doradcy rady nadzorczej.

W ramach reformy Ksh przewidujemy kwestie związane z funkcjonowaniem rad nadzorczych. Nowe przepisy mają realnie wzmocnić pozycję rad nadzorczych spółek kapitałowych i ich członków, i w ramach tego przewidujemy wprowadzenie m.in. instytucji wykwalifikowanego zewnętrznego doradcy rady nadzorczej, którego rada nadzorcza mogłaby wybrać i korzystać z przeprowadzonych analiz z pominięciem zarządu.

Z jednej strony na powyższą potrzebę składa się rosnąca złożoność procesów zachodzących w spółkach kapitałowych, a także ich profesjonalizacja. Ponadto w ramach obecnie funkcjonujących przepisów rada nadzorcza nie ma kompetencji, by w sposób władczy wydawać zarządowi polecenia związane z prowadzeniem spraw spółki, co przekłada się również na brak możności nakazania zarządowi spółki nawiązania współpracy z profesjonalnym podmiotem trzecim, w celu przeprowadzenia działań, które są niezbędne do prawidłowego nadzoru spółki.

Na osobną uwagę zasługują sytuacje, kiedy rada nadzorcza zasadnie podejmuje działania mające na celu weryfikację określonych obszarów działania spółki, chcąc wykorzystać w tym celu wyspecjalizowanego doradcę, w kontekście potencjalnie niekorzystnych działań zarządu, mogących wyrządzić spółce szkodę. Przy powyższym scenariuszu obecnie obowiązujące regulacje (Ksh) nie przyznają radzie nadzorczej żadnych dodatkowych narzędzi, które mogłaby wykorzystać z wyłączeniem zarządu. Rada nadzorcza pozostaje zatem skazana tylko na działania i wykorzystanie wiedzy swoich członków, bez możliwości zewnętrznego doradztwa. Z tych przyczyn zmiana, która jest proponowana przez Komisję ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego i Zespół ds. Zwiększenia Efektywności Rad Nadzorczych, któremu przewodniczy dr Radosław Kwaśnicki, wprowadzająca przepisy dające możliwość wyposażenia rady nadzorczej w uprawnienie do samodzielnego wyboru podmiotu zewnętrznego mającego fachową wiedzę i odpowiednie kwalifikację, celem zbadania określonych zagadnień dotyczących spółki, jest z punktu widzenia bezpieczeństwa interesów spółki niezbędna. Samodzielność rady nadzorczej rozciąga się w tym kontekście nie tylko na reprezentowanie spółki w obszarze wyboru podmiotu, ale także na określenie przedmiotu i ram zaplanowanych prac analitycznych.

Na podstawie reformy Ksh doradca rady nadzorczej wykonuje czynności na zlecenie spółki oraz na jej koszt, w związku z czym to wspólnicy oraz akcjonariusze będą rozstrzygać o swobodzie korzystania z usług takiego podmiotu, mogąc go na poziomie statutu bądź umowy spółki ograniczyć bądź całkowicie wyłączyć. Celem ochrony interesów spółki doradca rady nadzorczej, jak również każda osoba fizyczna wykonująca w jego imieniu czynności związane z badaniem, zobowiązane są do zachowania w tajemnicy wszystkich informacji niemających charakteru publicznego.

Instytucję doradcy rady nadzorczej zdecydowano się wprowadzić w odniesieniu do każdego rodzaju spółki kapitałowej, przy jednoczesnym odpowiednim dostosowaniu jej mechanizmów do systemowych różnic poszczególnych modeli spółek kapitałowych.

Już teraz gorąco zachęcam Państwa do dyskusji w ramach reformy Ksh. Zależy nam na każdej opinii, by nowe regulacje służyły polskiemu biznesowi i profesjonalizacji polskiego prawa handlowego. Pozostajemy otwarci na krytykę, gdyż zdajemy sobie sprawę, że dzięki reformie Ksh, polskie prawo handlowe może stać się jednym z najbardziej nowoczesnych w UE. Chcemy by nowoczesne przepisy były dostępne dla polskiego biznesu bo dobre prawo to silna i stabilna gospodarka. Więcej informacji dot. konsultacji publicznych oraz sposobów zgłaszania uwag znajdują się pod adresem:

https://www.gov.pl/web/aktywa-panstwowe/rozpoczynamy-konsultacje-spoleczne-w-sprawie-zmian-w-kodeksie-spolek-handlowych?fbclid=IwAR3muUR7CcdqEY2seFHuj1BOwY-el7u_kxfpK2kyQCAQWGmYn0Dl69rqGOI